หน่วยที่ 3

หน่วยที่ 3 การสื่อสารการเรียนการสอน

                การสื่อสารในปัจจุบัน ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นยุคโลกาภิวัตน์เป็นยุคของข้อมูลข่าวสาร การสื่อสารมีประโยชน์ทั้งในแง่บุคคลและเจริญก้าวหน้าอย่างไม่หยุดยั้ง ทำให้มนุษย์สามารถสืบทอดพัฒนา เรียนรู้ และรับรู้วัฒนธรรมของตนเองและสังคมได้ 

ความหมายของการสื่อสาร

                การสื่อสาร (Communication)  หมายถึง กระบวนการถ่ายทอดข่าวสาร ข้อมูล ความรู้ ประสบการณ์ ความรู้สึก ความคิดเห็น ความต้องการจากผู้ส่งสารโดยผ่านสื่อต่าง ๆ ที่อาจเป็นการพูด การเขียน สัญลักษณ์ การแสดงหรือการจัดกิจกรรมต่าง ๆ ไปยังผู้รับสาร

หลักในการสื่อสาร

- ทำความเข้าใจเรื่ององค์ประกอบในการสื่อสารและปัจจัยทางจิตวิทยาที่เกี่ยวข้องกับระบบการรับรู้ การคิด การเรียนรู้

- ต้องคำนึงถึงบริบทในการสื่อสาร

- คำนึงถึงกรอบแห่งการอ้างอิง (frame of reference)

- การเตรียมตัวและการเตรียมการล่วงหน้าเพราะจะทำให้การสื่อสารราบรื่น สะดวก รวดเร็ว เป็นไปตามวัตถุประสงค์

- ศึกษาเรื่องการใช้ภาษาและสามารถใช้ภาษาให้เหมาะสมกับกาลเทศะ บุคคล เนื้อหาของสาร

- คำนึงถึงปฏิกิริยาตอบกลับตลอดเวลาเพื่อประเมินผลการสื่อสาร  

องค์ประกอบของการสื่อสาร

1.             ผู้ส่งสาร (Sender) คือ บุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่เป็นผู้ริเริ่มหรือเริ่มต้นส่งสารไปให้อีกบุคคลหนึ่งโดยตั้งใจหรือไม่ก็ตาม 

2.             สาร (Message) คือ เรื่องราวอันมีความหมายและแสดงออกมาโดยอาศัยภาษาหรือสัญลักษณ์ใด ๆ ก็ตามที่สามารถทำให้เกิดการรับรู้ร่วมกันได้

3.             ช่องทางการสื่อสารหรือสื่อ (Channel) คือ ตัวกลางที่ช่วยในการนำส่งสารจากผู้ส่งสารไปยังผู้รับสาร ช่องทางเปรียบเหมือนทางหรือพาหะระหว่างผู้ร่วมสื่อสาร

4.             ผู้รับสาร (Receiver) คือ บุคคล กลุ่มบุคคลหรือมวลชนที่รับเรื่องราวข่าวสารจากผู้ส่งสารและแสดงปฏิกิริยาตอบกลับ(Feedback) ต่อผู้ส่งสาร

ประเภทของการสื่อสาร

1.  จำนวนผู้ทำการสื่อสาร

1.1    การสื่อสารภายในตัวบุคคล (intrapersonal communication) เช่น การพูดกับตัวเอง การร้องเพลงฟังเอง

1.2    การสื่อสารระหว่างบุคคล (interpersonal communication) เช่น  การพูดคุย การโทรศัพท์ การเขียน        จดหมาย

1.3    การสื่อสารกลุ่มใหญ่ (large group communication) เช่น  การอภิปรายใน 

1.4    การสื่อสารในองค์กร (organizational communication)  เช่น การสื่อสารในหน่วยงาน

 ราชการ การสื่อสารของธนาคาร                                    

1.5    การสื่อสารมวลชน (mass communication)  เช่น หนังสือพิมพ์, นิตยสารวิทยุโทรทัศน์

 ภาพยนตร์

2.  การเห็นหน้ากัน

2.1 การสื่อสารแบบเผชิญหน้า (face to face communication) เช่น การประชุมสัมมนา

      การเรียนการสอนในชั้นเรียน

2.2 การสื่อสารแบบไม่เผชิญหน้า (interposed communication) เช่น หนังสือพิมพ์ วิทยุ

      อินเตอร์เน็ต  โทรทัศน์

3. ความสามารถในการโต้ตอบ

                3.1 การสื่อสารทางเดียว (one-way communication) เช่น ภาพยนตร์, โทรเลข/โทรสาร, วิทยุ

      โทรทัศน์/วีดีทัศน์        

                3.2 การสื่อสารสองทาง (two-way communication) เช่น การสื่อสารระหว่างบุคคล การสื่อสาร

      ในกลุ่ม

4.  ความแตกต่างระหว่างผู้รับสารและผู้ส่งสาร

4.1   การสื่อสารระหว่างเชื้อชาติ (interracial communication) เช่น ชาวไทยสื่อสารกับ

        คนต่างประเทศ

4.2  การสื่อสารระหว่างวัฒนธรรม(gosscultural communication) เช่น การสื่อสารระหว่างคนไทย

ภาคใต้กับภาคเหนือหรือ ภาคอื่น ๆ

4.3  การสื่อสารระหว่างประเทศ (international communication) เช่น การเจรจาติดต่อสัมพันธ์

ทางการทูต

5.  การใช้ภาษา

                5.1 การสื่อสารเชิงวัจนภาษา (verbal communication) เช่น การพูด, การบรรยาย การเขียนจดหมาย

                5.2 การสื่อสารเชิงอวัจนภาษา (nonverbal communication) เช่น การสื่อสารโดยไม่ใช้ถ้อยคำ, คำพูด

       อาการภาษา, กาลภาษา

อุปสรรคในการสื่อสาร

                อุปสรรคในการสื่อสาร หมายถึง สิ่งที่ทำให้การสื่อสารไม่บรรลุตามวัตถุประสงค์ของผู้สื่อสารและผู้รับสาร

               

               1. อุปสรรคที่ผู้ส่งสาร ผู้ส่งสารจะต้องมีความรู้เพียงพอเกี่ยวกับสารที่ต้องการสื่อมีความสามารถในการถ่ายทอด

               2. อุปสรรคที่สาร สารที่ยากเกินไปหรือผู้รับสารไม่คุ้นเคยหรือเป็นสารที่ทำให้ผู้รับสารขาดความสนใจ

               3. อุปสรรคที่ช่องทางหรือสื่อ ถ้าผู้ส่งสารเลือกใช้ช่องทางหรือสื่อที่ไม่เหมาะสมเช่น เลือกใช้สื่อวิทยุกระจายเสียงเพื่อสอนนาฏศิลป์ไทย ผู้รับสารอาจไม่เข้าใจท่ารำแต่ละท่าได้

               4. อุปสรรคที่ผู้รับสาร หากผู้รับสารขาดความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับสิ่งที่รับ ผู้รับสารขาดความพร้อมด้วยสาเหตุต่าง ๆ เช่น ง่วงนอน ป่วย

แหล่งอ้างอิง

www.ipesp.ac.th/learning/thai/Chapter1.html
http://principlesandtheoriesofcommunication.wikispaces.com
http://www.chakkham.ac.th/technology/network/datacommu.html
 http://km.siamha.com
http://www.il.mahidol.ac.th/emedia/computer/network/net_datacom2.htm